Het Miserere en de Processie van Goede Vrijdag in Chieti
Men zegt dat het de oudste processie is in Italië, die op Goede Vrijdag in Chieti. De oorsprong zou zelfs tot 842 n.C. teruggaan, het jaar waarin de wederopbouw van de eerste kathedraal, die in 801 was verwoest, was voltooid. De processie zoals die nu wordt georganiseerd stamt uit de zestiende eeuw, toen de ‘Arciconfraternità del Sacro Monte dei Morti’ (de Aartsbroederschap van de Heilige Berg der Doden) werd opgericht, die sindsdien ieder jaar de organisatie doet, zelfs in 1944, toen het Duitse leger de processie verbood.
Ieder jaar op Goede Vrijdag verzamelen zich al vroeg honderden mensen op het plein voor de kathedraal van San Giustino en in de straten van de route van de processie, om een goede plek te vinden waar de processie goed te zien en horen is. Dan, als de liturgie van Goede Vrijdag in de kathedraal is gevierd en de groepen van de processie staan opgesteld, verschijnt rond 19.00 uur op de trappen van de kathedraal de Schola Cantorum, een indrukwekkend mannenkoor van meer dan honderd man, stemmig gekleed en begeleid door een orkest met dwarsfluiten, violen, cello's, saxofoons, klarinetten en fagotten. Op het teken van de dirigent, die met een grote lichtgevende baton voor het koor en orkest staat, wordt het aangrijpende Miserere aangevangen, gecomponeerd rond 1740 door Saverio Selecchy (Chieti, 1708- 1788), destijds kapelmeester van de kathedraal:
Dan begint de echte processie, die, verlicht met lantaarns, statig door het historisch centrum zal gaan. Voorop lopen de verschillende broederschappen, elk met haar eigen vaandel en kruisbeeld. De processie is in essentie een boeteprocessie. Om die reden wordt dan ook het Miserere gezongen, dat gebaseerd is op een van de psalmen uit het Oude Testament die bekend staan als de boetepsalmen: psalmen waarin belijdenis van de zonden, de roep om vergeving en de belofte van toewijding aan God centraal staan. De mannen van de broederschappen dragen daarbij gewaden in de kleur van hun congregatie en zij hebben hun hoofd bedekt met puntvormige maskers* om hun persoonlijke rouw en boetedoening te anonimiseren. Het tempo is dat van een dodenmars, waarbij het ritme wordt aangegeven door de zogenaamde 'troccola', een houten instrument, waarmee in de Stille Week het geluid van de kerkklokken wordt vervangen.
* Deze kostuums zijn later ook door de (overigens sterk anti-katholieke) Amerikaanse Ku Klux Klan gebruikt, waardoor het beeld van die boetelingen bij sommigen een negatieve connotatie heeft gekregen.
Onderstaande foto's zijn van Pino Giannini - www.pinogiannini.it
De leden van de Arciconfraternità begeleiden de beelden van De Gestorven Christus en Onze Lieve Vrouw van Smarten (de naam die aan Maria gegeven wordt, wanneer de nadruk op haar lijden als moeder wordt gelegd). Daarnaast lopen zij tussen de broederschappen in en dragen de symbolen van de lijdensweg met zich mee, als ook symbolen van de lijdenswerktuigen, de Arma Christi, de instrumenten waarmee Jezus tijdens de laatste uren voor zijn door gemarteld en bespot werd, zoals de doornenkroon, de speer, de spons, de hand die slaat etc. Het ronddragen van die symbolen is overigens niet aan iedereen gegeven: het is een taak die van vader op zoon wordt overgedragen. Het koor en het orkest sluiten de processie af.
De ontwerptekeningen van de symbolen die meegedragen worden tijdens de processie:
Rij 1: de engel die Jezus heeft getroost in de hof van Gethsemane - de lansen van de Romeinen die hem arresteerden en de zak met 30 zilverlingen die Judas kreeg voor zijn verraad - de haan die kraaide nadat Petrus Jezus drie keer had verraden, op de geselpaal met daarop de gesels en de hand die hem sloeg.
Rij 2: de doornenkroon en purperen mantel die Jezus tot spot te dragen kreeg - de doek van Veronica, met daarop de Volto Santo (het Heilige Gelaat) - de trap met de instrumenten waarmee Jezus gekruisigd werd
Rij 3: het kruis
(Foto's afkomstig van http://www.sacromontemortichieti.it/)
Zie hier de start van de processie bij de kathedraal en het Miserere:
Informatie voor wie de Processione del Venerdì Santo wil bijwonen:
Chieti, Goede Vrijdag (29 maart in 2024)
Ochtend:
Bij de kathedraal van San Giustino worden de lijdenswerktuigen tentoongesteld.
Middag/avond:
Het historisch centrum is gesloten voor verkeer. Er zijn gratis busjes die vanaf 17.30 uur uur elke vijf minuten bezoekers vervoeren tussen de parkeerplaatsen van Palatricalle en Largo Cavallerizza.
Om 17.30 uur vindt eerst in de kathedraal de liturgie van Goede Vrijdag plaats, waarna, zo rond 19.0 uur, pe processie begint. Wil je na afloop in een restaurant eten, dan is het raadzaam op tijd te reserveren.
Route:
Kathedraal, piazza San Giustino, via Pollione, piazza Valignani, via de Lollis, piazza Matteotti, via Arniense, via dei Crociferi,via degli Agostiniani, via Toppi, corso Marrucino, via dei Domenicani, largo Barbella, via Marcello, piazza Templi Romani, via Ravizza, via Zecca, piazza Trento e Trieste, corso Marrucino, via Pollione, piazza San Giustino, waar de bisschop zijn zegen zal geven en terugkeer naar de kathedraal.